Rodzice wcześniaków i nie tylko. Kto będzie mógł skorzystać z dodatkowego urlopu macierzyńskiego?

Jak jest obecnie?

Obecne przepisy pozwalają na zawieszenie urlopu macierzyńskiego po upływie co najmniej 8 tygodni urlopu, licząc od dnia porodu. Tym samym w każdej sytuacji, w której dziecko po narodzinach musi pozostać hospitalizowane, urlop macierzyński biegnie od dnia jego narodzenia. Nie ma wpływu na to fakt, iż nierzadko mama w tym czasie jest wypisywana ze szpitala i tak naprawdę na próżno szukać uzasadnienia, że cel urlopu, a więc sprawowanie opieki nad dzieckiem, jest realizowany.

Nowe zasady

Zmiany w przepisach wprowadzą od marca zupełnie inne zasady wykorzystywania i zawieszania urlopu na czas hospitalizacji dziecka. Ustawodawca wprowadził aż trzy różne grupy, dla których odpowiednio będzie można uzupełnić urlop.

Grupa pierwsza to dzieci które urodziły się przed zakończeniem 28tc lub ich mas urodzeniowa nie przekroczyła 1000g. W tym przypadku mama będzie mogła uzupełnić urlop macierzyński za każdy tydzień pobytu w szpitalu do upływu 15 tygodni po porodzie.

W kolejnej grupie znajdą się dzieci urodzone po 28 tc, ale przed zakończonym 37tc i z masą urodzeniową większą niż 1000g. W tej sytuacji możliwe będzie uzupełnienie urlopu macierzyńskiego do maksymalnie 8 tygodni po porodzie.

Ostatnia grupa to dzieci, które urodziły po zakończonym 37tc (a więc nie są zaliczane do grupy wcześniaków) i jednocześnie przebywały w szpitalu co najmniej dwa dni. Te 2 lub więcej dni muszą zaś przypaść w terminie od 5 dnia po urodzeniu do 8 tygodnia po porodzie. Adekwatnie do czasu spędzonego w tym okresie w szpitalu, będzie można uzyskać uzupełniający urlop macierzyński.

Formalności

Bardzo istotną kwestią jest fakt, iż urlop uzupełniający będzie przysługiwał zarówno mamie, jak i tacie. 

Wniosek o urlop uzupełniający będzie należało złożyć na 21 dni przed zakończeniem urlopu macierzyńskiego. Konieczne więc będzie zachowanie bezpośredniości pomiędzy uprawnieniami. Pracodawca nie będzie mógł odmówić urlopu.

Urlop uzupełniający będzie można wykorzystać jednorazowo, a więc nie będzie można podzielić go na części.

Czy ustawa działa wstecz?

Teoretycznie prawo nie działa wstecz, ale w praktyce ustawodawca niejednokrotnie wprowadza przepisy przejściowe. Tak stało się i w tym przypadku. Obejmą one rodziców, którzy w dniu wejścia w życie ustawy będą jeszcze uprawnieni do urlopu macierzyńskiego. Istotnym jest więc, aby odróżnić tu urlop macierzyński od rodzicielskiego i zapamiętać, że bierzemy pod uwagę tylko pierwszy urlop (20 tygodni urlopu przy urodzeniu jednego dziecka przy jednym porodzie).

W tym przypadku termin na złożenie wniosku o urlop uzupełniający przypada przynajmniej na ostatni dzień urlopu macierzyńskiego.

Ustawa będzie dotyczyła również świadczenia rodzicielskiego, czyli tzw. kosiniakowego. Nowelizacja wchodzi w życie w dniu 19 marca 2025.

Co z hospitalizacją w terminie późniejszym?

Nowe przepisy nie zmieniają w żaden sposób dotychczasowego art .180 KP. Tym samym w sytuacji, w której dziecko wymaga hospitalizacji po 8 tygodniach od porodu, rodzice mają prawo do zawieszenia urlopu macierzyńskiego i odpowiednio urlopu rodzicielskiego na czas pobytu w szpitalu.