Przedsiębiorczość po polsku – badanie PARP

Dziewiąta edycja raportu „Global Entrepreneurship Monitor. Polska 2020” została przygotowana przez Polską Agencję Rozwoju Przedsiębiorczości wspólnie z Uniwersytetem Ekonomicznym w Katowicach.

Badanie było przeprowadzone w połowie 2019 r., zatem – co warto podkreślić – nie obejmuje jeszcze pandemicznych realiów gospodarki.

Portret polskiego przedsiębiorcy

Z roku na rok coraz bardziej chwieje się w posadach przekonanie, że umowa o pracę jest najlepszym możliwym rodzajem zatrudnienia, gwarantując stabilność, liczne prawa pracownicze i profity. Coraz więcej osób decyduje się na założenie jednoosobowej działalności gospodarczej, aby pracować mniej (lub więcej, ale za lepsze wynagrodzenie), aby „nie oddawać fiskusowi połowy pensji” i mieć dużo bardziej elastyczną formę zatrudnienia. Aż 78% respondentów w badaniu GEM Polska uważa, że własna firma to dobry sposób na karierę zawodową i z roku na rok wskaźnik ten rośnie. Jeszcze w 2016 r. uważało tak tylko 62%.

Jednak na przedsiębiorcy, oprócz standardowych zadań zawodowych, spoczywa dodatkowo szereg obowiązków związanych z ZUS-em czy opłaceniem podatku. Blisko 3/4 ankietowanych uważa, że osobom z sukcesem prowadzącym firmę należy się szacunek. To szósty najwyższy wynik spośród 21 państw europejskich biorących udział w badaniu. Upadł tym samym mit przedsiębiorcy–cwaniaczka, który „dorabiał się” głównie na nie do końca jasnych interesach.

Wizerunkowa zmiana na lepsze wynika z faktu, że – w ślad za danymi z GEM Polska – co drugi z nas zna przedsiębiorcę, który założył własną firmę w ciągu ostatnich dwóch lat. Obserwacja znajomych, ich nakładu pracy, czego często efektem jest np. ciekawsza praca czy podniesienie poziomu życia, buduje bardzo pozytywny wizerunek właściciela firmy, nawet jeśli pracuje w niej tylko on sam.

W 2019 r. 18% dorosłych Polaków prowadziło biznes, z czego 5% z nich to firmy młode stażem, a aż 13% przedsiębiorstwa o ugruntowanej już na rynku pozycji. Głównym powodem zakładania własnej działalności gospodarczej jest kontynuacja rodzinnego biznesu (to powód startu firmy aż u 82% z nich!), zaś 65% czyni to, aby zmieniać świat. Widać więc wyraźnie dwie grupy właścicieli firm: tych o ugruntowanej już tradycji przedsiębiorczości w rodzinie i tych, którzy chcą mieć realny wpływ na otaczającą ich rzeczywistość.

Aż 9 na 10 ankietowanych Polaków uważa, że proces zakładania własnej działalności gospodarczej jest prosty.

To doskonały wynik, plasujący nas na 1. miejscu spośród wszystkich 50 krajów, gdzie odbywało się badanie. Średnia wyniku dla państw europejskich to 53%, można zatem powiedzieć, że w tej kategorii rozbiliśmy bank.

Jako przyszli przedsiębiorcy dobrze oceniamy swoje kompetencje do prowadzenia własnej działalności gospodarczej, połowa ankietowanych czuje się przygotowana do tej roli. Jednak – jak wskazują badacze realizujący raport – niepokojąco rośnie wskaźnik osób, które nie zakładają firmy, obawiając się rynkowej porażki – 46% to wynik z ostatniej edycji badania.

W przyszłorocznej edycji GEM Polska zostanie podsumowana polska przedsiębiorczość w obliczu pandemii. Raczej nie możemy się spodziewać kolejnego piku samooceny Polaków, natomiast grożą nam kolejne wzrosty liczby niepewnych oraz wątpiących we własne siły niedoszłych przedsiębiorców. A może wzrośnie liczba założonych firm jako odpowiedź na zmieniającą się koniunkturę? Czas pokaże.