Ostracyzm – co to jest?
Ostracyzm to wykluczanie pracownika z zespołu. Jest pośrednią formą dyskryminacji i spełnia definicję mobbingu. Celem ostracyzmu jest często doprowadzenie pracownika do podjęcia decyzji o rezygnacji z pracy. W praktyce nie każda ofiara decyduje się na taki krok. Wiąże się to przede wszystkim z przeświadczeniem, że może mieć trudności ze znalezieniem innej, dobrej pracy. W ten sposób tworzy się błędne koło, a wyjścia z niekomfortowej sytuacji nie widać.
Pracownik dotknięty ostracyzmem czuje się odrzucony i traci satysfakcję z pracy. Problemy w życiu zawodowym mogą prowadzić do kłopotów również w sferze prywatnej. Z tego powodu na przejawy ostracyzmu warto reagować zdecydowanie.
Przyczyny ostracyzmu w pracy
Ostracyzm w pracy to nic innego, jak dyskryminacja. Jego przyczyną w miejscu pracy są najczęściej takie cechy osobiste, jak wiek i płeć. W praktyce do nierównego traktowania – czyli ostracyzmu społecznego – może dochodzić również m.in. ze względu na status materialny, wykształcenie, miejsce zamieszkania czy niepełnosprawność.
Ostracyzm w miejscu pracy bardzo często wynika z posądzenia o nepotyzm. Jeśli współpracownicy wiedzą, że znasz przełożonego na polu osobistym, mogą przypisywać Twoje sukcesy preferencyjnemu traktowaniu.
Ostracyzm w pracy – przykłady. Czym się objawia?
Ostracyzm w pracy może mieć różne objawy. Bardzo często problem pojawia się już w pierwszych dniach zatrudnienia w nowej firmie. Najczęściej przyczyną ostracyzmu jest w takim przypadku poczucie zagrożenia po stronie dotychczasowych pracowników.
Do wykluczenia z zespołu może dojść też w sytuacji, w której dana osoba popada w konflikt z szefostwem. Pozostali współpracownicy mogą wtedy się od niej odsunąć, aby nie narażać się na posądzenie o solidarność z „czarną owcą”.
Ostracyzm może wynikać również z odebrania pracownikowi jego dotychczasowych obowiązków. Taka sytuacja ma miejsce, gdy bez konsultacji w zespole pojawia się osoba, która stopniowo go zastępuje. W takim wypadku brak zadań może się wiązać z dużą frustracją.
Jak rozpoznać ostracyzm w miejscu pracy?
Podejrzewasz, że ostracyzm w pracy dotyczy Ciebie? Taka dyskryminacja może niestety spotkać każdego. Przejawów ostracyzmu w pracy jest wiele, jednak istnieją zachowania, na które trzeba zwrócić szczególną uwagę.
Mowa tu np. o sytuacji, w której notorycznie zauważasz, że gdy wchodzisz do pomieszczenia, rozmowy między współpracownikami nagle się urywają. Słyszysz podejrzane szepty? To często pierwsze sygnały, że coś jest nie w porządku.
Dowodem, że ma miejsce ostracyzm w miejscu pracy, będzie również pomijanie Cię w towarzystwie. Nikt się do Ciebie nie odzywa, a może nawet niechętnie odpowiada na Twoje próby zaczepienia? Współpracownicy wychodzą na wspólną kawę i obiady oraz spotykają się po pracy, ale Ty nigdy nie dostałeś zaproszenia? Jeśli taka sytuacja ma miejsce w Twoim miejscu pracy, prawdopodobnie ma miejsce ostracyzm.
Konsekwencje ostracyzmu
Ostracyzm to poważny problem, który może doprowadzić do licznych niekorzystnych skutków.
Ofiary ostracyzmu w pracy tracą motywację i nie potrafią dalej angażować się w projekty. W ten sposób obniża się ich efektywność. Ostracyzm w miejscu pracy może sprawić, że dotychczas zaangażowany i oddany pracownik zacznie myśleć o zmianie pracy.
Dyskryminacja w tej formie często prowadzi do problemów psychicznych. Obniżone samopoczucie, słaba samoocena, a nawet załamanie nerwowe, to tylko niektóre z możliwych konsekwencji ostracyzmu.
Na skutek wykluczenia obniża się Twoja przydatność zawodowa. Wykluczenie z zespołu, poniżenie, a nawet nękanie to sytuacje, które mogą ostatecznie doprowadzić Cię do decyzji, żeby odejść. Nawet rozwiązanie umowy z pracodawcą, u którego miał miejsce ostracyzm, może nie rozwiązać problemu. Ofiary ostracyzmu, żeby dojść do siebie i zacząć znowu czerpać satysfakcję z życia zawodowego, potrzebują często pomocy specjalisty.
Jak sobie radzić z ostracyzmem w pracy?
Ostracyzm w pracy ma wiele poważnych konsekwencji. Z tego powodu, jeśli spotykasz się z dyskryminacją, odpowiadaj w sposób zdecydowany. Jak reagować na ostracyzm w pracy?
Jeśli słyszysz szepty za plecami i masz podejrzenia, że środowisko pracy o Tobie plotkuje, masz prawo poczuć ośmieszenie. Najgorsze w takiej sytuacji jest schowanie głowy w piasek. Jak się zachowywać, gdy ktoś Cię obgaduje? Zastanów się, co może być przyczyną takiego zachowania. Daj do zrozumienia osobie, która o Tobie plotkuje, że nie jest anonimowa. Postaraj się spokojnie z nią porozmawiać. Odwaga i wyciągnięcie ręki mogą sprawić, że dowiesz się, o co chodzi. Powiedz współpracownikom, jak się czujesz. Zapytaj o intencje i spróbuj ustalić, czy możesz zrobić coś, co przyniesie realną poprawę.
Widzisz, że pracownik buntuje innych pracowników przeciwko Tobie? W tym przypadku również nieoceniona może się okazać rozmowa. Jeśli czujesz, że dana osoba żywi do Ciebie bardzo negatywne emocje, zapytaj, z czego wynikają. Gdy problem jest poważny i utrudnia wykonywanie codziennych obowiązków, a z drugiej strony nie widzisz woli porozumienia, możesz rozważyć poinformowanie o sprawie szefostwa. Nie musi chodzić tu o donosicielstwo, ale w niektórych sytuacjach realną troskę o prawidłowe funkcjonowanie zespołu.
Ostracyzm może też się przejawiać w traktowaniu Cię jak widmo. Przez taką sytuację ofiara nie tylko czuje się wykluczona z zespołu współpracowników, ale również ma bardzo ograniczone możliwości wdrożenia swoich pomysłów w kwestiach zawodowych.
Jak reagować na ignorowanie? Nie zrażaj się i zaangażuj w budowanie relacji ze współpracownikami. Może się okazać, że działania nie były zamierzone, a drugiej stronie brakowało pierwszego kroku z Twojej strony.
Jeśli czujesz, że Twój głos nie liczy się w czasie spotkań, postaraj się wyjaśnić szczegółowo, dlaczego zgłaszane pomysły są odrzucane. Postaw na konkrety i zapytaj, dlaczego współpracownicy sądzą, że propozycja może nie zadziałać, jakie są problemy z nią związane i jak wyglądałoby jej wdrożenie. W obliczu mocnych argumentów trudniej będzie Cię zlekceważyć.
Ostracyzm w pracy to nic innego jak dyskryminacja, która może mieć charakter pośredni. Katalog jego przejawów jest otwarty. Jeśli czujesz, że jesteś ofiarą ostracyzmu, nie chowaj głowy w piasek. Zamiast tego podejmij zdecydowane działania w celu poprawy sytuacji.
