Myślenie dywergencyjne – na czym polega?
Myślenie dywergencyjne to rodzaj myślenia, w którym w odpowiedzi na jeden problem pojawia się wiele możliwych rozwiązań. Jego podstawa to wyobraźnia i otwarty umysł. Kluczowe jest kreatywne myślenie – nie ma tu miejsca na trzymanie się schematów. Jako przykład zadań, w których jest wykorzystywane myślenie dywergencyjne, można wskazać różne przedsięwzięcia obejmujące procesy twórcze, takie jak np. malowanie czy pisanie.
Myślenie dywergencyjne jest płynne, giętkie i oryginalne. Sprawia, że nawet na pierwszy rzut oka proste zagadnienie staje się ciekawe i rozwinięte. Powszechnie stosowany test na myślenie twórcze polega na prośbie o wskazanie nietypowych zastosowań jakiegoś przedmiotu, którego używa się na co dzień, np. długopisu. Jest często wykorzystywany w czasie testów rekrutacyjnych, aby sprawdzić, czy kandydat ma w sobie kreatywność.
W myśleniu dywergencyjnym liczą się takie umiejętności jak pomysłowość, niekonwencjonalne podejście, wszechstronność i umiejętność generowania wielu pomysłów w toku burzy mózgów.
Myślenie konwergencyjne – czym się charakteryzuje?
Myślenie konwergencyjne służy sprawnemu znalezieniu najlepszego rozwiązania problemu. W procesie wykorzystuje się suche fakty i zasady analityczne.
W przypadku myślenia konwergencyjnego kluczowe jest zawężenie wyników do optymalnego. Zamiast twórczego podejścia, nacisk kładzie się na potrzebę racjonalności i koncentracji. Działanie powinno być metodyczne oraz opierać się na posiadanej wiedzy.
Jako przykład wykorzystania myślenia konwergencyjnego można wskazać np. rozwiązywanie zadań matematycznych.
Myślenie dywergencyjne a konwergencyjne – różnice
Myślenie konwergencyjne jest przeciwieństwem myślenia dywergencyjnego. Oba style poznawcze obejmują odmienne zasady. Z tego powodu można wskazać konkretne różnice między myśleniem dywergencyjnym a konwergencyjnym. Prezentuje je poniższa tabela.
| Myślenie dywergencyjne | Myślenie konwergencyjne |
|---|---|
| Oparte o wyobraźnię | Podstawą jest logika |
| Prowadzi do tworzenia wielu pomysłów | Jego celem jest znalezienie najlepszego rozwiązania |
| Wspiera kreatywność | Rozwija podejście metodyczne |
Myślenie dywergencyjne opiera się o wyobraźnię, to podstawą myślenia konwergencyjnego jest sucha logika, myślenie zbieżne i jasne wnioski. W myśleniu konwergencyjnym nie tworzy się wielu rozwiązań tej samej sytuacji, tylko szuka jednego wyjścia.
Podczas gdy myślenie dywergencyjne kojarzy się przede wszystkim z pracą twórczą i jest myśleniem abstrakcyjnym, to myślenie konwergencyjne jest myśleniem logicznym wykorzystywanym np. w szkole przy rozwiązywaniu zadań matematycznych, w których wynik jest tylko jeden albo w arkuszach egzaminacyjnych jednokrotnego wyboru.
W pracy zawodowej myślenie dywergencyjne wykorzystuje się w sytuacji, gdy trzeba proponować rozwiązania kreatywne. Myślenie konwergencyjne będzie z kolei kluczowe, gdy na podstawie twardych danych musisz przygotować konkretną odpowiedź. Podstawa to wtedy systematyczne i racjonalne nastawienie, w którym stosuje się podejście metodyczne. O ile w przypadku większości branż oba rodzaje myślenia są wykorzystywane równolegle, to istnieją zawody, w których podstawą jest tylko jedno z nich.
Myślenie dywergencyjne i konwergencyjne w pracy
Myślenie dywergencyjne i konwergencyjne są przydatne podczas codziennego wykonywania obowiązków zawodowych w różnych branżach. Podczas gdy dywergencja gwarantuje kreatywność, konwergencja umożliwia efektywne realizowanie pomysłów. To z jednej strony pomoc w tworzeniu innowacyjnych rozwiązań, a z drugiej tak ważne narzędzie do analizy i planowania. Sprawdź, jak wykorzystać myślenie dywergencyjne i konwergencyjne w pracy.
Myślenie dywergencyjne w pracy
Myślenie dywergencyjne pomaga w tworzeniu innowacyjnych produktów. Stosuje się przede wszystkim w pracach wymagających twórczego podejścia, jednak może przynosić korzyści niezależnie od branży – wszędzie tam, gdzie jest możliwość przeprowadzenia burzy mózgów.
Myślenie konwergencyjne w pracy
Myślenie konwergencyjne jest niezbędne, gdy wykonanie zadania wymaga trzymania się logiki i znalezienia jednego rozwiązania. Z tego powodu określa się je jako strategiczne myślenie.
Warto jednak pamiętać, że w przypadku większości stanowisk – nawet tych opartych przede wszystkim o jasne wnioski – myślenie dywergencyjne może się przydać podczas wykonywania określonych zadań. Z tego powodu – obok rozwoju zdolności analitycznych – warto dbać o swoją pomysłowość i ćwiczyć wyobraźnię.
Czy myślenie dywergencyjne i konwergencyjne można ćwiczyć?
Mimo że myślenie kreatywne a analityczne różnią się od siebie, mogą się przydać w pracy zawodowej niezależnie od branży. To właśnie takie kompetencje miękkie są obecnie coraz częściej poszukiwane na rynku pracy. Z tego powodu warto je rozwijać.
Masz problem z kreatywnością? Myślenie dywergencyjne można ćwiczyć. W tym celu warto spróbować powrócić do myślenia dziecka. Chodzi o to, aby zapomnieć o sztywnych zasadach i dać ponieść się fantazji. Wiele osób jest zaskoczonych, jak trudno jest pozwolić sobie na przepływ luźnych skojarzeń, ponieważ dla dorosłych ludzi wydają się one niedorzeczne (np. cechy wspólne tańca i gotowania obiadu).
Ćwiczenia synektyczne
Ćwiczenia synektyczne są wykorzystywane już w przypadku dzieci. Poprzez odniesienia do analogii, technika wykorzystuje zdolność ludzkiego umysłu do łączenia ze sobą różnych elementów. W ten sposób człowiek chętniej szuka nowych pomysłów i rozwiązań określonego problemu.
Synektyka polega na porzuceniu utartych schematów i odrzuceniu niepowtarzalnych prawd. Jej celem jest kontrola procesów umysłowych i rozwinięcie twórczości. Analogie sprawiają, że w prosty sposób można zrozumieć skomplikowane treści.
Technika Scamper
Dobrym sposobem na poprawę kreatywności jest również technika SCAMPER (czyli skrót od substitute – zastąp, combine – połącz, adapt – dostosuj, modify – modyfikuj, put to another use – wykorzystaj w innym celu, eliminate – wyeliminuj i reverse – odwróć), która przypomina nieco burzę mózgów. W tym przypadku nie ma jednak mowy o rzucaniu hasłami często luźno połączonymi z tematem. Metoda działa na podstawie jasnych zasad.
Jej ideą jest takie przekształcenie istniejącego już pomysłu, aby powstało z niego coś nowego. Nie chodzi o to, aby wymyślić coś całkiem innego, ale zainspirować się do zmiany i ją wdrożyć.
Jak wykorzystać ją w praktyce? Ciekawym pomysłem jest próba odpowiedzi na postawione pytania możliwie jak najbardziej wyczerpująco, aż skończą się pomysły. Inna możliwość to udzielanie konkretnych odpowiedzi w formie rund albo w określonym limicie czasowym. Dzięki ustalonym ramom metoda SCAMPER usprawnia prace nad pomysłem i pobudza umysł.
Planowanie strategiczne
Jeśli chcesz rozwijać myślenie konwergencyjne, wykonuj ćwiczenia z zakresu planowania strategicznego. Zacznij od wybrania celu. Następnie zbierz dostępne zasoby, zweryfikuj, jakie mogą pojawić się przeszkody w procesie i planuj logiczne kroki, które umożliwią realizację założeń.
Postaraj się zmienić sposób analizy na myślenie krytyczne. Oceniaj informacje według jasnych kryteriów i przeprowadzaj racjonalną analizę, tak aby wybierać najlepsze strategie działania.
Myślenie dywergencyjne a dobry nastrój
Myślenie dywergencyjne pokazuje nowe podejście do codziennych spraw. W ten sposób nie tylko zwiększa kreatywność, ale również poprawia nastrój.
Eksperci zwracają uwagę, że sztywne reguły rządzące światem zabijają w ludziach pomysłowość i sprawiają, że ci działają tylko w obrębie ustalonych ścieżek. Myślenie dywergencyjne wspiera uważność i skłania do przełamania utartych schematów oraz głębszego zainteresowania się otaczającym nas światem. Powrót do czasów, w których jako dziecko obserwowało się naturę i innych ludzi wielkimi oczami, może być okazją do relaksu i oderwania się od codzienności.
Co ciekawe poprawa nastroju to nie tylko efekt, ale również nośnik kreatywności. Myślenie dywergencyjne łatwiej bowiem przychodzi ludziom, którzy są wypoczęci i czują się dobrze.
Podsumowanie
Myślenie dywergencyjne i konwergencyjne to ważne wsparcie w pracy niezależnie od branży. Podczas gdy dywergencja zapewnia twórcze myślenie i innowacyjne pomysły, konwergencja jest niezbędna, aby efektywnie wcielać je w życie. Oba typy myślenia można ćwiczyć. Warto dbać o rozwój umiejętności z zakresu myślenia dywergencyjnego i konwergencyjnego, ponieważ takie zdolności przynoszą szereg korzyści nie tylko w życiu prywatnym, ale również zawodowym.
