Jak wygląda mobbing w Polsce? [RAPORT]

01.01.25
clock 6 min.
Zuzanna Piechowicz Zuzanna Piechowicz
Jak wygląda mobbing w Polsce? [RAPORT]
Według raportu przygotowanego przez Antal i Dobrą Fundację, aż 93% respondentów zadeklarowało, że przynajmniej raz w swoim miejscu pracy doświadczyło zachowań noszących znamiona mobbingu. Dane te pokazują, że zjawisko to jest powszechne i dotyczy niemal każdej organizacji w Polsce, niezależnie od jej wielkości czy sektora działalności. Wyniki badania uwidaczniają, że mobbing jest głęboko zakorzenionym problemem, który wymaga natychmiastowej uwagi i interwencji. Choć mobbing formalnie definiowany jest jako uporczywe i długotrwałe nękanie pracownika, w praktyce obejmuje on szeroki wachlarz zachowań, od drobnych złośliwości po poważne akty przemocy psychicznej i fizycznej. Organizacje, które ignorują to zjawisko, ryzykują nie tylko zdrowiem swoich pracowników, ale także swoją reputacją i efektywnością operacyjną.
W tym artykule:
  1. Skutki mobbingu – zdrowie i decyzje zawodowe
  2. Główne źródła problemu
  3. Bariery w zgłaszaniu mobbingu
  4. Potrzeba systemowych rozwiązań
  5. Wnioski i rekomendacje

Skutki mobbingu – zdrowie i decyzje zawodowe

Mobbing wywiera druzgocący wpływ na zdrowie psychiczne i fizyczne pracowników, co potwierdzają wyniki badania. Aż 90% osób dotkniętych tym zjawiskiem wskazało na negatywne zmiany w swoim zdrowiu psychicznym, takie jak zwiększony poziom lęku, obniżony nastrój czy problemy ze snem. Co więcej, 75% badanych doświadczyło fizycznych konsekwencji mobbingu, takich jak bóle głowy, chroniczne zmęczenie czy problemy żołądkowe. Skutki te często prowadzą do długotrwałych nieobecności w pracy – 43% respondentów przyznało, że musiało korzystać ze zwolnień lekarskich. W dłuższej perspektywie mobbing wpływa również na karierę zawodową. Niemal połowa badanych zdecydowała się zmienić pracę, aby uniknąć dalszych doświadczeń związanych z nękaniem, a kolejne 35% aktywnie poszukuje nowego zatrudnienia. Jedynie 7% osób wskazało, że mobbing nie wpłynął na ich decyzje zawodowe, co pokazuje, jak silny i destrukcyjny wpływ ma to zjawisko na życie zawodowe i osobiste pracowników.

Główne źródła problemu

Zjawisko mobbingu często wynika z nierówności w strukturze organizacyjnej oraz braku skutecznych mechanizmów przeciwdziałania nadużyciom. Jak wskazuje raport, w większości przypadków mobberami są osoby zajmujące wyższe stanowiska – aż 61% przypadków dotyczyło wyższego kierownictwa, a 23% – średniego. Jednak mobbing nie ogranicza się tylko do relacji pionowych. W 10% przypadków dotyczył współpracowników na równorzędnych stanowiskach, a 2% respondentów wskazało na mobbing ze strony osób na niższych pozycjach w hierarchii. Najczęstsze działania uznawane za mobbing to groźby przemocy psychicznej, zmuszanie do wykonywania prac naruszających godność osobistą oraz rozsiewanie plotek. Co istotne, działania te mogą być zarówno jednorazowe, jak i mieć charakter ciągły – w obu przypadkach są zakazane prawnie, ale to właśnie ich powtarzalność stanowi kluczowy element w definiowaniu mobbingu.

Bariery w zgłaszaniu mobbingu

Jednym z największych problemów w przeciwdziałaniu mobbingowi jest brak zgłaszania tego typu sytuacji. Jak wynika z raportu, aż 57% respondentów obawia się, że ich zgłoszenie nie doprowadzi do żadnych działań ze strony organizacji. Strach przed odwetem ze strony mobbera, wskazywany przez 54% badanych, dodatkowo powstrzymuje pracowników przed podjęciem kroków. Warto również zwrócić uwagę na fakt, że 38% badanych nie ufa, że ich zgłoszenia zostaną potraktowane poważnie, a 31% obawia się utraty anonimowości. Problemem jest również brak świadomości – 22% osób w momencie doświadczania mobbingu nie zdawało sobie sprawy, że jest to właśnie to zjawisko. Te dane pokazują, że organizacje muszą nie tylko tworzyć odpowiednie procedury, ale także aktywnie edukować pracowników, aby rozumieli, czym jest mobbing i jakie mają prawa w przypadku jego wystąpienia.

Potrzeba systemowych rozwiązań

Jedynie 40% respondentów wskazało, że ich organizacja posiada formalną politykę antymobbingową, a tylko 25% uczestniczyło w szkoleniach dotyczących tego problemu. Te liczby pokazują, że w wielu firmach wciąż brakuje kompleksowych rozwiązań. Systemowe podejście do przeciwdziałania mobbingowi powinno obejmować nie tylko tworzenie jasnych zasad, ale także ich skuteczne wdrażanie i egzekwowanie. Szczególną uwagę należy poświęcić mechanizmom zgłaszania skarg – respondenci wskazali, że anonimowość i ochrona sygnalistów są kluczowe, aby pracownicy czuli się bezpiecznie, zgłaszając przypadki mobbingu. Organizowanie regularnych szkoleń, w których pracownicy mogą dowiedzieć się, jak rozpoznawać i reagować na mobbing, jest równie istotne. Firmy powinny także wyznaczać dedykowane osoby lub zespoły odpowiedzialne za monitorowanie i przeciwdziałanie mobbingowi.

Wnioski i rekomendacje

Jak podkreślają autorzy raportu, przeciwdziałanie mobbingowi nie jest jedynie obowiązkiem prawnym – jest to również kluczowy element budowania zdrowej kultury organizacyjnej. Eliminacja mobbingu ma bezpośredni wpływ na poprawę morale i zaangażowania pracowników, co przekłada się na ich wydajność i lojalność wobec firmy. Tworzenie przyjaznego środowiska pracy wymaga nie tylko formalnych procedur, ale także promowania wartości takich jak szacunek, współpraca i otwarta komunikacja. Raport wskazuje również, że organizacje, które ignorują problem mobbingu, narażają się na poważne konsekwencje – od zwiększonej rotacji pracowników po utratę reputacji. Inwestowanie w edukację, polityki antymobbingowe i wsparcie psychologiczne to nie tylko działanie etyczne, ale także strategiczne, które przynosi korzyści wszystkim stronom.