HR pyta prawnika: jak rozliczyć czas pracy przy zmianie czasu z zimowego na letni?

Ile godzin pracownik przepracuje tej nocy?

Pracownik powinien pracować w wyznaczonych mu godzinach, np. od 22.00 do 6.00. Oznacza to, że akurat tej nocy przepracuje 7 godzin zamiast 8.

Czy możemy zmniejszyć wynagrodzenie pracownika za „brakującą” godzinę?

Powszechnie stosowaną zasadą jest przyjęcie, że zmiana czasu z zimowego na letni nie może powodować dla pracownika negatywnych konsekwencji, w tym także tych finansowych. Tym samym, nie byłoby słuszne i prawidłowe zmniejszenie pracownikowi wynagrodzenia za taką nockę. 

Ta jedna godzina, które nie zostanie fizycznie przepracowana przez pracownika, powinna być potraktowana jako przestój. Jest to bowiem przypadek, kiedy pracownik był gotowy do wykonywania pracy, ale nie mógł jej świadczyć z przyczyn od niego niezależnych. Jeśli zatem pracownik ma wynagrodzenie określone w stawce godzinowej lub miesięcznej, to na podstawie tej stawki obliczamy wynagrodzenie za tą jedną godzinę; jeśli jednak taka stawka nie została wyodrębniona jako składnik wynagrodzenia pracownika (np. gdy jest objęty systemem akordowym), to uwzględniamy przy ww. obliczeniach 60% jego wynagrodzenia. 

Czy za tą jedną godzinę naliczamy dodatek za pracę w porze nocnej?

Porę nocną w organizacji wyznacza pracodawca jako 8 godzin między godz. 21.00 a 7.00 (np. 22.00 – 6.00). Za pracę w porze nocnej pracownikowi przysługuje dodatek w wysokości 20% stawki godzinowej wynikającej z minimalnego wynagrodzenia. 

Konsekwencją uznania, że tą brakującą godzinę wynikającą ze zmiany czasu z zimowego na letni rozliczamy jak przestój jest to, że wypłacamy za nią tylko „gołe” wynagrodzenie (zgodnie z opisanymi wcześniej zasadami jego naliczania). Dodatek za pracę w porze nocnej wypłacamy zatem za faktycznie przepracowany czas, tj. za 7 godzin, a nie za 8. 

Czy możemy zobowiązać pracownika do odpracowania tej jednej godziny?

Nie. Konsekwentnie, jak przy wcześniejszym pytaniu, także i tutaj wracamy do zasady, że pracownik nie może negatywnie odczuć zmiany czasu z zimowego na letni.

Czy zabrana godzina ma znaczenie dla okresów odpoczynku pracownika?

Zmiana czasu na letni spowoduje, że ta jedna noc i ten jeden weekend będą o godzinę krótsze. Zmniejszy się zatem nie tylko czas pracy tej nocy, ale i pula godzin przeznaczona na wypoczynek. 

Zasadą jest, że pracownik ma prawo do 11 godzin nieprzerwanego odpoczynku w każdej dobie oraz 35 godzin nieprzerwanego odpoczynku w każdym tygodniu pracy. Jeśli zatem „zniknięcie” jednej godziny w nocy z sobotę na niedzielę miałoby spowodować, że pracownik nie zachowa tych minimalnych okresów odpoczynku, to pracodawca powinien to przewidzieć i uwzględnić przy tworzeniu harmonogramów czasu pracy (np. poprzez przesunięcie godziny rozpoczęcia pracy w kolejnym dniu).