Dodatek stażowy – co to?
Dodatek stażowy to bonus do wynagrodzenia za długoletnią pracę. Nazywany jest też wysługą lat. Na mocy ustaw i rozporządzeń przysługuje on pracownikom tzw. budżetówki. Osoby zatrudnione w sektorze prywatnym mogą otrzymać stażowe, o ile taki zapis jest zawarty w regulaminie wewnątrzzakładowym.
Komu przysługuje dodatek stażowy?
Jak już wspomnieliśmy, dodatek stażowy jest przyznawany głównie pracownikom sektora publicznego po przepracowaniu określonej liczby lat. To, po jakim czasie jest on wypłacany, zależy od rozporządzenia albo ustawy regulującej zatrudnienie w danej jednostce.
Zatem dodatek za wysługę lat w budżetówce przysługuje m.in.:
- Pracownikom i urzędnikom korpusu służby cywilnej na mocy ustawy o służbie cywilnej w wysokości wynoszącej po pięciu latach pracy 5% miesięcznego wynagrodzenia zasadniczego. Dodatek wzrasta o 1% za każdy dalszy rok pracy aż do osiągnięcia 20% miesięcznego wynagrodzenia zasadniczego.
- Pracownikom samorządowym na podstawie ustawy o pracownikach samorządowych po przepracowaniu pięciu lat w wysokości 5%, a następnie co rok zwiększa się on o 1%.
- Nauczycielom w wysokości 1% za każdy rok pracy od czwartego roku stażu.
- Policjantom w wysokości 2% po dwóch latach służby i o 1% za każdy następny rok, aż do osiągnięcia 20% po 20 latach służby, oraz o kolejne 2% za każde następne dwa lata służby do wysokości 32% (rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i administracji).
- Zawodowym żołnierzom po osiągnięciu 15 lat służby wojskowej w wysokości 5% uposażenia zasadniczego, zwiększającego się o 1% za każdy kolejny rok do wysokości 15% po 25 latach służby (ustawa o obronności).
- Medykom i pracownikom w publicznej służbie zdrowia po pięciu latach pracy 5% miesięcznego wynagrodzenia zasadniczego. Dodatek ten wzrasta o 1% za każdy dalszy rok pracy, aż do osiągnięcia 20% (ustawa o działalności leczniczej).
Co się wlicza do dodatku stażowego?
Zasadniczo do okresów pracy uprawniających do naliczania dodatku za wieloletnią pracę wlicza się wszystkie poprzednie zakończone okresy zatrudnienia (także w firmach prywatnych) oraz inne udowodnione okresy, jeżeli z mocy odrębnych przepisów podlegają one wliczeniu do okresu pracy, od którego zależą uprawnienia pracownicze. Są to m.in.:
- studia doktoranckie, pod warunkiem uzyskania stopnia doktora;
- okres pobierania zasiłków dla bezrobotnych;
- urlop wychowawczy;
- odbywanie służby zasadniczej;
- czas pobierania stypendium w trakcie stażu;
Nie wlicza się natomiast:
- okresów zatrudnienia w partii komunistycznej (Polskiej Partii Robotniczej i Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej), jak również w organach bezpieczeństwa państwa w latach 1944-1990;
- okresu urlopu bezpłatnego;
- okresu prowadzenia działalności gospodarczej;
- okresu zatrudnienia na podstawie umów cywilnoprawnych: o dzieło, zlecenia, agencyjnej.
Dodatek stażowy – jak obliczyć?
Jeśli należy nam się wysługa lat, naliczanie wysokości dodatku dokonują kadrowe automatycznie – nie trzeba składać wniosku. Jeśli chcemy sprawdzić, ile dostaniemy, wystarczy obliczyć procent od naszego wynagrodzenia podstawowego, czyli nie uwzględniając innych dodatków, zgodnie z obowiązującymi nas przepisami, przytoczonymi powyżej. Liczbę przepracowanych lat wylicza się, sumując wszystkie okresy zatrudnienia.
Jak jest wypłacany dodatek stażowy?
Dodatek za staż pracy wypłaca się co miesiąc razem z pensją, od miesiąca, w którym pracownik nabył uprawnienia. Stażowe przysługuje też, jeśli pracownik jest nieobecny w pracy z powodu choroby, opieki nad dzieckiem lub członkiem rodziny i pobiera zasiłek z ubezpieczenia społecznego.
Dodatek stażowy natomiast nie nie należy się osobom przebywającym na zasiłku macierzyńskim, ponieważ jest on uwzględniany w podstawie wymiaru tego zasiłku.
Dodatek stażowy a wynagrodzenie minimalne
Przy obliczaniu wysokości wynagrodzenia pracownika nie uwzględnia się dodatku za staż pracy. Co oznacza, że zarabiając minimalną pensję, dostaniemy wypłatę powiększoną o bonus za wysługę lat.
Czy wysługa lat jest opodatkowana?
Dodatek za wieloletnią pracę stanowi przychód pracownika, zatem zgodnie z przepisami podlega opodatkowaniu oraz odprowadzane są od niego składki do ZUS.
Dodatek stażowy w prywatnej firmie – czy jest to możliwe?
Ponieważ dodatek stażowy nie jest uregulowany w kodeksie pracy, prywatna firma nie ma obowiązku jego wypłacania. Co oczywiście nie oznacza, że nie może tego zrobić. W wielu przedsiębiorstwach dodatek za wysługę lat jest uwzględniony w regulaminie pracy i wynagrodzeń. Zatem wypłata tego świadczenia w sektorze prywatnym zależy od dobrej woli pracodawcy, zapisów umowy i regulaminów wewnętrznych.
