Czy pracodawca może odmówić urlopu?
Kodeks pracy gwarantuje pracownikom dni wolne od pracy, czyli urlop wypoczynkowy.
Zobowiązuje również pracodawcę do umożliwienia skorzystania z wolnego w roku, w którym pracownik uzyskał do niego prawo. Jednocześnie, aby skorzystać z tej możliwości, trzeba złożyć wniosek o urlop i uzyskać podpis szefa, czyli jego akceptację. A to oznacza, że przełożony nie musi wyrazić zgodny na urlop wypoczynkowy w wybranym przez podwładnego terminie.
Urlopy, jak stanowi kodeks, powinny być udzielane zgodnie z planem urlopów, który to ustala pracodawca, biorąc pod uwagę wnioski pracowników i konieczność zapewnienia ciągłości pracy w firmie. Harmonogram musi być przedstawiony załodze. Aby odwołać zaplanowany urlop wypoczynkowy, obie strony muszą mieć ku temu ważne powody.
Kiedy pracodawca może odmówić urlopu?
Przepisy zezwalają pracodawcy przesunąć terminu urlopu jedynie z powodu szczególnych potrzeb pracodawcy, jeżeli nieobecność pracownika spowodowałaby poważne zakłócenia toku pracy. A to oznacza, że odmowa udzielenia urlopu może nastąpić już w momencie przygotowywania planu urlopów.
Najczęstsze przyczyny odmowy udzielenia urlopu
Harmonogram urlopów zwykle jest tak układany, aby każda osoba korzystająca z dni wolnych miała zastępstwo. Zatem, jeśli kilku pracowników będzie chciało skorzystać z dłuższego wypoczynku w tym samym czasie, pracodawca z pewnością odrzuci wnioski o urlop i nakaże zmianę terminu urlopu, tak aby wolne dni się nie pokrywały.
Najczęściej przyczyną nieudzielenie urlopu są nieprzewidziane wydarzenia, np. klient chce przeprowadzić ważne negocjacje w konkretnym czasie, wystąpiły opóźnienia w produkcji, zwalnia się zastępca lub też do firmy przychodzi nowy pracownik, którego trzeba wdrożyć.
W polskim prawie istnieje instytucja urlopu na żądanie, są to 4 dni w roku kalendarzowym dostępne w ramach urlopu wypoczynkowego. Pracownik składa wniosek o urlop najpóźniej w dniu rozpoczęci pracy, a pracodawca jest obowiązany mu go udzielić. Zasadniczo przełożony może odmówić urlopu tego typu, tylko jeśli wniosek zostanie złożony za późno, np. w trakcie dnia pracy.
Czy każdemu pracownikowi przysługuje urlop wypoczynkowy?
Zgodnie z k.p. każdemu pracownikowi przysługuje prawo do corocznego, nieprzerwanego, płatnego urlopu wypoczynkowego, którego nie może się zrzec.
Wymiar urlopu wynosi:
- 20 dni – jeżeli pracownik przepracował mniej niż 10 lat;
- 26 dni – dla zatrudnionych co najmniej 10 lat.
Dla pracownika zatrudnionego w niepełnym wymiarze czasu pracy urlop ustala się proporcjonalnie do wymiaru jego czasu pracy.
Warto pamiętać, że kodeks mianem pracownika określa osobę zatrudnioną na podstawie umowy o pracę, powołania, wyboru, mianowania lub spółdzielczej umowy o pracę. Zatem urlop wypoczynkowy nie przysługuje pracującym na podstawie umowy o dzieło albo zlecenie.
Niesłuszna odmowa urlopu – jakie są konsekwencje dla firmy?
Może zdarzyć się, że zdaniem pracownika odmówienie urlopu przez pracodawcę jest bezzasadne. W takiej sytuacji ma on prawo do złożenia sprzeciwu i dochodzenia swoich praw przed sądem pracy. Wtedy pracodawca musi uzasadnić swoją decyzję o odmowie urlopu.
Jeśli sąd uzna, że pracodawca bezpodstawnie odwołał dni wolne pracownikowi, szczególnie kiedy wniosek został złożony zgodnie z harmonogramem urlopów, to będzie musiał pokryć wszelkie koszty, jakie w związku z urlopem poniósł pracownik.
Natomiast pracodawcy, który notorycznie odmawia udzielenia urlopu podwładnemu lub bezpodstawnie obniża jego wymiar, naraża się na karę grzywny od 1000 zł do 30 tys. zł. Takie działania pracodawcy, można zgłosić do Państwowej Inspekcji Pracy.
Czy pracodawca może odwołać pracownika z urlopu?
Zgodnie z przepisami pracodawca może odwołać pracownika z urlopu wypoczynkowego. Jednak musi wykazać, że obecność podwładnego w firmie jest konieczna i wymagają tego okoliczności nieprzewidziane w chwili rozpoczynania urlopu.
Co oznacza, że można ściągnąć z urlopu pracownika w sytuacjach: kiedy nastąpiła awaria, która tylko on może naprawiać, niezapowiedzianej kontrola albo choroba osoby zastępującej. Niestety pracownik nie może odmówić powrotu z urlopu wypoczynkowego, ponieważ jest to pewnego rodzaju polecenie służbowe.
Warto wiedzieć, że pracodawca ma też prawo odwołać pracownika z urlopu bezpłatnego, o ile został on udzielony na okres dłuższy, niż trzy miesiące.
Rekompensata dla pracownika za przerwany urlop
Przede wszystkim niewykorzystane wskutek odwołania dni wolne nie przepadają. Można je wykorzystać w terminie późniejszym, który najlepiej ustalić po powrocie pracownika do pracy.
Co więcej, pracodawca ma obowiązek pokryć koszty poniesione przez pracownika w bezpośrednim związku z odwołaniem go z urlopu. Do nich można zaliczyć: zwrot za bilet lotniczy albo autobusowy, koszty niewykorzystanych rezerwacji w hotelach oraz do wakacyjnych atrakcji, a także nieprzewidziane wydatki związane z powrotem np. noclegi w hotelach i przejazdy taksówkami. Wydatki powinny być udokumentowane, aby pracodawca mógł je zwrócić.
Pracownik może żądać rekompensaty za przerwany urlop, o ile są takie zapisy w regulaminie zakładowym. W innym przypadku otrzyma jedynie zwrot kosztów przewidziany w kodeksie.
