Atul Gwande jest amerykańskim chirurgiem, pisarzem i badaczem. Przez wiele lat zajmował się doskonaleniem jakości opieki medycznej i poprawą efektywności procesów medycznych. I to właśnie publikacje na temat tych procesów przyniosły mu światową sławę. Aktualnie publikuje przede wszystkim w magazynie „The New Yorker” i wykłada na Uniwersytecie Harvarda.
Gawande otrzymał wiele nagród, w tym Nagrodę MacArthura, która jest przyznawana osobom o wyjątkowych osiągnięciach w swojej dziedzinie. Jest również członkiem Narodowej Akademii Nauk Stanów Zjednoczonych oraz Rady Doradczej ds. Nauki i Technologii Prezydenta Stanów Zjednoczonych.
Checklisty pomagają uniknąć pomyłek
Zdanie Gawande checklista pomaga nam uporządkować myśli i działania. A przez to zminimalizować ryzyko popełnienia błędu. Dzięki niej możemy mieć pewność, że cały cykl naszych działań, również tych powtarzalnych, odbywa się bez przypadkowych pominięć czy niedopatrzeń.
Atul Gwande podkreśla, że ludzi mózg nie jest doskonały. Pamięć potrafi nas zdradzić w najmniej oczekiwanym momencie. Dzięki checkliście żaden istotny krok czy procedura nie zostanie pominięta. Opisuje to na przykładzie przemysłu lotniczego, który był dla niego inspiracją do przeniesienia checklist do innych branż.
Checklisty działają
Atul Gawande opisuje wykorzystanie checklisty w lotnictwie jako jedno z najbardziej skutecznych narzędzi w zapewnianiu bezpieczeństwa pasażerów i załóg. Gawande przytacza wiele przykładów z przemysłu lotniczego, gdzie wprowadzenie checklisty znacznie zwiększyło skuteczność i bezpieczeństwo działań.
Jednym z najbardziej znanych przykładów jest historia awaryjnego lądowania samolotu United Airlines w 2009 roku, który stracił całą moc i zmuszony był do lądowania na rzece Hudson. Załoga, dowodzona przez kapitana Chesleya „Sully” Sullenbergera, wykorzystała checklistę, która pomogła im w szybkiej i skutecznej reakcji na sytuację kryzysową, co ostatecznie uratowało życie wszystkich pasażerów na pokładzie. O tym wydarzeniu powstał nawet film, a w rolę Sully’ego wcielił się Tom Hanks. Film „Sully” można obejrzeć Netfliksie.
Gawande podkreśla, że checklisty w lotnictwie są szczególnie skuteczne, ponieważ piloci i personel naziemny muszą działać szybko i skutecznie, a każdy błąd może skutkować katastrofą. Checklisty są zwykle bardzo szczegółowe i uwzględniają wszystkie możliwe scenariusze, co pozwala na precyzyjne i skoordynowane działania. Dzięki temu, nawet w najtrudniejszych sytuacjach, załoga jest w stanie zachować spokój i skutecznie reagować na każdy problem.
Wprowadzenie checklist zmniejszyło liczbę powikłań wśród pacjentów chirurgicznych
Wprowadzenie checklist w chirurgii przez Atula Gawande i jego zespół badawczy miało kluczowe znaczenie w poprawie bezpieczeństwa pacjentów oraz skuteczności działań chirurgicznych.
Przed wprowadzeniem checklisty, w chirurgii często dochodziło do popełniania błędów wynikających z pomyłek ludzkich czy braku skoordynowania działań między członkami zespołu medycznego. Wprowadzenie checklisty zmieniło to podejście i umożliwiło chirurgom i całemu zespołowi medycznemu zapobieganie błędom poprzez szczegółowe sprawdzanie wszystkich etapów operacji.
Checklista opracowana przez Gawande i jego zespół obejmowała trzy etapy: przed operacją, w trakcie operacji oraz po operacji. W pierwszym etapie sprawdzano m.in. tożsamość pacjenta, rodzaj operacji oraz przeciwwskazania do zabiegu. W drugim etapie checklista obejmowała sprawdzenie dostępności potrzebnego sprzętu oraz leków, a także omówienie procedur zespołu chirurgicznego. W trzecim etapie zespół medyczny sprawdzał, czy pacjent ma dostęp do opieki poszpitalnej, czy wpisano dokładne informacje o operacji w dokumentacji medycznej oraz czy pacjent został poinformowany o swoim stanie zdrowia.
Dzięki wprowadzeniu checklist w chirurgii liczba powikłań pooperacyjnych uległa znaczącej redukcji, a śmiertelność pacjentów zmniejszyła się o około połowę. Checklisti stały się standardem w chirurgii i są wykorzystywane przez zespoły medyczne na całym świecie.
Dobra checklista jest prosta i czytelna
Jak stworzyć dobrą checklistę zdaniem Atula Gawande? Trzeba pamiętać o kilku rzeczach:
- Wyznacz cel: przed rozpoczęciem tworzenia checklisty zastanów się, jaki cel ma ona spełniać i co chcesz osiągnąć za jej pomocą. Czy chodzi o zapobieganie błędom, usprawnienie procesów czy zwiększenie bezpieczeństwa
- Zidentyfikuj zadania i kroki: określ, jakie zadania i kroki muszą być wykonane w procesie, który ma być sprawdzany za pomocą checklisty. Warto zacząć od najważniejszych etapów i zadawać pytania, które prowadzą do wykonania każdego kroku
- Zadaj konkretne pytania: każde pytanie powinno być konkretne i jednoznaczne, aby nie pozostawiać miejsca na interpretacje. Zamiast pytać ogólnie „czy wszystko jest gotowe?”, warto stworzyć konkretną listę pytań, które muszą być zawsze sprawdzone, takie jak „Czy mamy dostępny sprzęt X?”.
- Dostosuj checklistę do konkretnej sytuacji: każda sytuacja jest inna, dlatego ważne jest, aby checklista była dostosowana do danej sytuacji. Można np. uwzględnić specyfikę danego procesu, potrzeby zespołu lub charakterystykę pacjenta.
- Przetestuj checklistę: przed wprowadzeniem checklisty do codziennej praktyki, warto ją przetestować i sprawdzić, jak działa w praktyce. Można przeprowadzić symulację, w której zespół będzie musiał zastosować checklistę, aby sprawdzić jej skuteczność.
- Uaktualniaj checklistę: procesy i wymagania zmieniają się w czasie, dlatego warto regularnie aktualizować checklistę i dostosowywać ją do bieżących potrzeb.
Naucz się dobrze korzystać z checklisty
Praca z checklistą może być bardziej złożona niż może nam się wydawać. Oto kilka wskazówek od Atula Gawande:
- Przygotuj się do pracy z checklistą: Przed rozpoczęciem pracy z checklistą należy dokładnie zapoznać się z jej treścią, aby wiedzieć, jakie zadania należy wykonać i jakie pytania należy zadać.
- Zastosuj checklistę na każdym etapie pracy: Checklistę należy stosować w sposób systematyczny, na każdym etapie pracy, aby upewnić się, że żadne zadanie nie zostało pominięte.
- Skup się na jednym zadaniu naraz: Należy skupić się na wykonywaniu jednego zadania naraz i nie przechodzić do kolejnego, dopóki poprzednie nie zostało ukończone i zweryfikowane za pomocą checklisty.
- Działaj zespołowo: Checklistę należy wykorzystywać jako narzędzie pracy zespołowej, aby każdy członek zespołu był zaangażowany w wykonywanie zadań i weryfikację ich poprawności.
- Dostosuj checklistę do potrzeb: Checklistę należy dostosować do konkretnych potrzeb i specyfiki danego procesu, aby była jak najbardziej efektywna i skuteczna.
- Ulepszaj checklistę w trakcie pracy: Checklistę należy ulepszać w trakcie pracy, bazując na feedbacku zespołu i wynikach weryfikacji wykonanych zadań.
- Przeprowadzaj regularne szkolenia: Należy regularnie przeprowadzać szkolenia dotyczące pracy z checklistą i jej poprawnego wykorzystywania, aby zespół był zawsze przygotowany do pracy z tym narzędziem.
