Czym są umiejętności uniwersalne
Założę się, że umiejętności uniwersalne są Ci doskonale znane pod bardziej popularną nazwą, która brzmi “umiejętności miękkie”. Obstawiam, że właśnie ta nazwa w dużej mierze sprawia, że ich nie doceniamy. No bo miękki, to wiadomo: gorszy, mniej solidny, niekonkretny. Co innego twardy! Twarda wiedza, twarda waluta, twarde umiejętności – to jest fundament! A tych miękkich umiejętności ani zmierzyć się porządnie nie da, ani policzyć, więc z czym do ludzi.
Tymczasem w świecie permanentnych zmian po pierwsze wiedza dezaktualizuje się coraz szybciej, po drugie co chwilę powstają nowe technologie, podczas gdy poprzednie odchodzą do lamusa, a po trzecie coraz więcej technicznych umiejętności można zautomatyzować. To wszystko sprawia, że tzw. twarde kompetencje, czyli umiejętności obsługi konkretnych programów, znajomość przepisów, norm, branżowego know-how etc. tracą na znaczeniu, a prawdziwym fundamentem przyszłościoodpornej kariery stają się właśnie umiejętności miękkie a.k.a. uniwersalne.
Umiejętności uniwersalne a kompetencje przyszłości
Według raportu Future of Jobs opublikowanego przez Światowe Forum Ekonomiczne (World Economic Forum, WEF), pięć najważniejszych kluczowych umiejętności w 2023 to umiejętności miękkie (myślenie analityczne; myślenie kreatywne; odporność, elastyczność i zwinność; motywacja i samoświadomość, ciekawość i uczenie się przez całe życie). Dopiero na szóstym miejscu znalazły się umiejętności technologiczne. Fakt, że biegłość technologiczna jest trendzie wznoszącym. W zestawieniu “Umiejętności, których znaczenie rośnie” pojawia się już na trzecim miejscu, jednak nadal pierwsze cztery miejsca okupują umiejętności miękkie. Zapotrzebowanie na umiejętności uniwersalne przyspieszyła pandemia. Globalne badanie firmy McKinsey z 2020 roku dotyczące przekwalifikowania wykazało, że odsetek firm wskazujących jako pożądane umiejętności interpersonalne i inteligencję emocjonalną, podwoił się w stosunku do roku 2019. Nic dziwnego. Konieczność błyskawicznego dostosowywania się do nowego otoczenia biznesowego czy praca zdalna to sytuacje, w których stare wyuczone sposoby działania przestają się sprawdzać, a dużo ważniejsze stają się takie kompetencje jak elastyczność, samoświadomość czy umiejętność szybkiego uczenia się nowych rzeczy. Skoro już wiemy, że umiejętności uniwersalne są takie ważne, jak się do nich dobrać?
Trzy sposoby na odkrywanie umiejętności uniwersalnych
Umiejętności uniwersalne nabudowują się na naszych wrodzonych cechach charakteru, dlatego pierwszym sposobem na ich odkrycie są testy mocnych stron i predyspozycji. Wiele naszych mocnych stron, np. w ujęciu Instytutu Gallupa, to umiejętności uniwersalne – by wymienić chociażby empatię, uczenie się czy komunikatywność. Te naturalne predyspozycje często rozwijamy w dojrzałe umiejętności uniwersalne.
Kolejny sposób na wyłowienie naszych umiejętności uniwersalnych jest bardzo przyjemny. Wybierz kilka życzliwych osób, które dobrze Cię znają, z którymi pracujesz lub często się spotykasz i zadaj im pytanie “W czym twoim zdaniem jestem szczególnie dobry/a”. W odpowiedziach poszukaj powtarzających się wzorców.
I wreszcie trzeci sposób – samoobserwacja. Zauważaj czynności, które przychodzą Ci łatwo, momenty, kiedy robota pali Ci się w rękach, zadania, które sprawiają ci przyjemność i czujesz, że wykonujesz je szybko i dobrze. Jakich umiejętności wtedy używasz? Ten ostatni sposób jest o tyle przydatny, że dostarczy Ci dowodów w sprawie, które, jak się zaraz przekonamy, są równie ważne jak same nazwy umiejętności.
Jak udowodnić swoje umiejętności uniwersalne
Wspomnieliśmy już, że umiejętności uniwersalnych nie da się łatwo zmierzyć lub policzyć, w związku z czym trudno zweryfikować je prostym testem. Jak w takim razie udowodnić przyszłemu pracodawcy, że rzeczywiście jesteśmy wybitnymi graczami zespołowymi lub że strzelamy świetnymi pomysłami niczym karabin maszynowy, nawet pod presją czasu? Rekruterzy mają swoje sposoby na badanie umiejętności uniwersalnych. Jednym z nich jest STAR.
STAR to akronim od angielskich słów:
Situation (sytuacja / kontekst),
Task (zadanie),
Action (działanie) i
Result (wynik).
Jeśli napisałeś/aś w CV, że potrafisz myśleć kreatywnie, możesz zostać poproszony/a o przywołanie sytuacji z twojej poprzedniej pracy, która wymagała od Ciebie użycia kreatywności w praktyce. Zgodnie z metodą STAR, powinieneś/aś umieć opisać kontekst sytuacji (na przykład: klient zmienił wytyczne do projektu na tydzień przed oddaniem), zadanie, które przed Tobą stało (ukończenie projektu w terminie), działanie, które podjęłaś /eś (twórcze przetworzenie wcześniejszego pomysłu, który leżał w szufladzie) i jego rezultat (projekt został oddany na czas, klient był zadowolony i wszyscy żyli długo i szczęśliwie).
Warto zawczasu przygotować sobie takie zestawienia dla każdej umiejętności uniwersalnej przywołanej w Twoim CV, po to żeby w stresowej sytuacji rozmowy o pracę nie musieć sobie w panice ich przypominać.
Za wartościowy dowód posiadanych umiejętności uniwersalnych mogą posłużyć również rekomendacje od osób, które z Tobą pracowały. Portal LinkedIn umożliwia wystawianie pisemnych rekomendacji, a także potwierdzanie umiejętności, które sam/a dodasz do swojego profilu. Warto poprosić o takie laurki, bo te wszystkie informacje są widoczne dla rekruterów i potencjalnych pracodawców.
Transferujemy umiejętności uniwersalne do nowej branży
Są branże i role, w których umiejętności uniwersalne często liczą się o wiele bardziej niż tzw. twarda wiedza. Należą do nich sprzedaż, obsługa klienta i zarządzanie ludźmi. Jeżeli myślisz o przejściu do takiej branży, przejrzyj kilkanaście – kilkadziesiąt ogłoszeń, wyłuskaj najczęściej pojawiające się wymagania dotyczące umiejętności i sprawdź, którymi z nich możesz się wykazać, używając sposobów z poprzedniego akapitu.
Możesz też do tematu podejść od drugiej strony. Najpierw solidnie zinwentaryzuj swoje umiejętności uniwersalne. Potem dodaj do tej mieszanki swoje wartości (jak je odkryć, przeczytasz tutaj). W trzecim kroku poszukaj zawodów i ról na ich przecięciu. Wydanie zwiększysz w ten sposób szanse na zadowolenie z nowego zajęcia.
Niezależnie od tego, czy masz już pomysł na nowy kierunek swojej kariery, czy dopiero go szukasz, umiejętności uniwersalne mogą być świetną trampoliną do nowej branży.
Przy przejściu do innej dziedziny Twoje umiejętności mogą wymagać uzupełnienia czy przećwiczenia w nowym kontekście, ale na pewno nie będziesz musiał/a budować ich od zera. W końcu rozwijasz je przez całe życie.
